کد مطلب:282762 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:426
حقیقت انتظار و آثار سازنده آن
سخن در این بود كه آیا ایمان به ظهور مهدی (ع) با آن برنامه جهانیش كه عالم را پر از عدل و داد می كند و ریشه های ظلم و ستم را قطع می نماید اثر سازنده تربیتی دارد یا آثار منفی؟
آیا ایمان به چنین ظهوری انسان را چنان در افكار رؤیایی فرو می برد كه از وضع موجود خود غافل می گردد و تسلیم هرگونه شرایط می كند؟
و یا این كه به راستی این عقیده یك نوع دعوت به قیام و سازندگی فرد و اجتماع است؟
آیا ایجاد تحرك می كند یا ركود؟
آیا مسئولیت آفرین است یا مایه فرار از زیر بار مسئولیتها؟
وبالاخره آیامخدر است یا بیدار كننده؟
ولی قبل از توضیح و بررسی این سؤالات توجه به یك نكته كاملاً ضروری است و آن این كه سازنده ترین دستورات و عالیترین مفاهیم هرگاه بدست افراد نا وارد یا نالایق یا سوء استفاده چی بیفتد ممكن است چنان مسخ شود كه درست نتیجه ای بر خلاف هدفی اصلی بدهد و در مسیری بر ضد آن حركت كند و این نمونه های بسیار دارد و مسئله «انتظار» بطوری كه خواهیم دید در ردیف همین مسائل است.
بهر حال برای رهایی از هر گونه اشتباه در محاسبه در این گونه مباحث باید به اصطلاح آب را از سرجشمه گرفت تا آلودگیهای احتمالی نهرها و كانالهای میان راه در آن اثر نگذارد.
یعنی ما در بحث انتظار مستقیما به سراغ اصلی اسلامی رفته و لحن گوناگون روایاتی راكه روی مسئله انتظار تاكید می كند مورد بررسی قرار می دهیم تا از هدف اصلی آگاه شویم.
اكنون با دقت با این چند روایت توجه كنید:
1- كسی از امام صادق (ع) پرسید: چه می گوئید درباره كسی كه دارای ولایت پیشوایان است و انتظار ظهور حكومت حق را می كشد و در این حال از دنیا می رود؟
امام (ع) درپاسخ فرمود: هو بمنزله من كان مع القائم فی فسطاطه - ثم سكت هنیئه - ثم قال هو كمن كان مع رسول الله:«او همانند كسی است كه با رهبر این انقلاب در خیمه او(ستاد ارتش او) بوده باشد - سپس كمی سكوت كرد - و فرمود مانند كسی است كه با پیامبر اسلام (ص) در «مبارزاتش» همراه بوده است». [1] .
عین این مضمون در روایات زیادی با تعبیرات مختلفی نقل شده است.
2- در بعضی «بمنزله الضارب بسیفه فی سبیل الله»:«همانند شمشیر زنی در راه خدا».
3- و در بعضی دیگر «كمن قارع مع رسول الله بسیفه»: «همانند كسی است كه در خدمت پیامبر با شمشیر بر مغز دشمن بكوبد».
4- در بعضی دیگر «بمنزله من كان قاعدا تحت لواء القائم»: «همانند كسی است كه زیر پرچم قائم بوده باشد».
5- و در بعضی دیگر«بمنزله المجاهد بین یدی رسول الله (ص): «همانند كسی است كه پیش روی پیامبر جهاد كند».
6- و بعضی دیگر «بمنزله من استشهد مع رسول الله: «همانند كسی است كه با پیامبر شهید شود».
این تشبیهات هفتگانه كه در موردانتظار ظهور مهدی (ع) در این شش روایت وارد شده روشنگر این واقعیت است كه یك نوع رابطه و تشابه میان مسئله «انتظار از یك سو، و «جهاد»، و مبارزه با دشمن در آخرین شكل خود از سوی دیگر وجود دارد.
7- در راویت متعددی نیز انتظار چنین حكومتی را داشتن، به عنوان بالاترین عبادت معرفی شده است.
این مضمون در بعضی از احادیث از پیامبر و در بعضی از امیر مؤمنان علی (ع) نقل شده است، در حدیث می خوانیم كه پیامبر فرمود: افضل اعمال امتی انتظار الفرح من الله عزوجل»: «بالاترین اعمال امت من انتظار فرج از ناحیه خدا كشیدن است». [2] .
و در حدیث دیگری از پیامبر می خوانیم «افضل العباده انتظار الفرج»: [3] .
این تعبیرات همگی حاكی از این است كه انتظار چنان انقلابی داشتن همیشه توام با یك جهاد وسیع و دامنه دار است این را در نظر داشته باشید تابه سراغ مفهوم انتظار رفته سپس از مجموع آنها نتیجه گیری كنیم.
آیا ایمان به چنین ظهوری انسان را چنان در افكار رؤیایی فرو می برد كه از وضع موجود خود غافل می گردد و تسلیم هرگونه شرایط می كند؟
و یا این كه به راستی این عقیده یك نوع دعوت به قیام و سازندگی فرد و اجتماع است؟
آیا ایجاد تحرك می كند یا ركود؟
آیا مسئولیت آفرین است یا مایه فرار از زیر بار مسئولیتها؟
وبالاخره آیامخدر است یا بیدار كننده؟
ولی قبل از توضیح و بررسی این سؤالات توجه به یك نكته كاملاً ضروری است و آن این كه سازنده ترین دستورات و عالیترین مفاهیم هرگاه بدست افراد نا وارد یا نالایق یا سوء استفاده چی بیفتد ممكن است چنان مسخ شود كه درست نتیجه ای بر خلاف هدفی اصلی بدهد و در مسیری بر ضد آن حركت كند و این نمونه های بسیار دارد و مسئله «انتظار» بطوری كه خواهیم دید در ردیف همین مسائل است.
بهر حال برای رهایی از هر گونه اشتباه در محاسبه در این گونه مباحث باید به اصطلاح آب را از سرجشمه گرفت تا آلودگیهای احتمالی نهرها و كانالهای میان راه در آن اثر نگذارد.
یعنی ما در بحث انتظار مستقیما به سراغ اصلی اسلامی رفته و لحن گوناگون روایاتی راكه روی مسئله انتظار تاكید می كند مورد بررسی قرار می دهیم تا از هدف اصلی آگاه شویم.
اكنون با دقت با این چند روایت توجه كنید:
1- كسی از امام صادق (ع) پرسید: چه می گوئید درباره كسی كه دارای ولایت پیشوایان است و انتظار ظهور حكومت حق را می كشد و در این حال از دنیا می رود؟
امام (ع) درپاسخ فرمود: هو بمنزله من كان مع القائم فی فسطاطه - ثم سكت هنیئه - ثم قال هو كمن كان مع رسول الله:«او همانند كسی است كه با رهبر این انقلاب در خیمه او(ستاد ارتش او) بوده باشد - سپس كمی سكوت كرد - و فرمود مانند كسی است كه با پیامبر اسلام (ص) در «مبارزاتش» همراه بوده است». [1] .
عین این مضمون در روایات زیادی با تعبیرات مختلفی نقل شده است.
2- در بعضی «بمنزله الضارب بسیفه فی سبیل الله»:«همانند شمشیر زنی در راه خدا».
3- و در بعضی دیگر «كمن قارع مع رسول الله بسیفه»: «همانند كسی است كه در خدمت پیامبر با شمشیر بر مغز دشمن بكوبد».
4- در بعضی دیگر «بمنزله من كان قاعدا تحت لواء القائم»: «همانند كسی است كه زیر پرچم قائم بوده باشد».
5- و در بعضی دیگر«بمنزله المجاهد بین یدی رسول الله (ص): «همانند كسی است كه پیش روی پیامبر جهاد كند».
6- و بعضی دیگر «بمنزله من استشهد مع رسول الله: «همانند كسی است كه با پیامبر شهید شود».
این تشبیهات هفتگانه كه در موردانتظار ظهور مهدی (ع) در این شش روایت وارد شده روشنگر این واقعیت است كه یك نوع رابطه و تشابه میان مسئله «انتظار از یك سو، و «جهاد»، و مبارزه با دشمن در آخرین شكل خود از سوی دیگر وجود دارد.
7- در راویت متعددی نیز انتظار چنین حكومتی را داشتن، به عنوان بالاترین عبادت معرفی شده است.
این مضمون در بعضی از احادیث از پیامبر و در بعضی از امیر مؤمنان علی (ع) نقل شده است، در حدیث می خوانیم كه پیامبر فرمود: افضل اعمال امتی انتظار الفرح من الله عزوجل»: «بالاترین اعمال امت من انتظار فرج از ناحیه خدا كشیدن است». [2] .
و در حدیث دیگری از پیامبر می خوانیم «افضل العباده انتظار الفرج»: [3] .
این تعبیرات همگی حاكی از این است كه انتظار چنان انقلابی داشتن همیشه توام با یك جهاد وسیع و دامنه دار است این را در نظر داشته باشید تابه سراغ مفهوم انتظار رفته سپس از مجموع آنها نتیجه گیری كنیم.
[1] محاسن برقي طبق نقل بحارالانوار، چاپ قديم، ج 13، ص 136.
[2] كافي بنا به نقل بحار، ج 13، ص 137.
[3] كافي بنا به نقل بحار، ج 13، ص 136.